Właściwość organu do stwierdzenia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko

Przepisy obowiązujące

Zgodnie z art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2018 roku, poz. 2081 ze zm.), zwanej dalej ustawą ooś, obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanej inwestycji mogącej potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Ustawodawca w art. 75 ust. 1 ustawy ooś wskazuje katalog organów właściwych do prowadzenia tego rodzaju postępowań administracyjnych, a wśród nich:

regionalnego dyrektora ochrony środowiska;
Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska;
starostę;
dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych;
wójta, burmistrza, prezydenta miasta.

Istotnym jest, iż jest to katalog zamknięty organów tzw. numerus clausus. Oznacza to, iż wyliczenie zawiera wszystkie i zarazem jedyne dopuszczalne organy właściwe do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Wadliwe działanie podmiotów konkursowych

W praktyce jednak instytucje pośredniczące w przyznawaniu dotacji ze środków europejskich, zgodnie z regulaminami konkursowymi, oceniały planowaną inwestycję pod katem jej zgodności z polityką ochrony środowiska, co oznacza weryfikację wniosku pod kątem wymogu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia.

Niestety w wielu przypadkach komisje konkursowe, mimo braku wymogu uzyskania decyzji środowiskowej dla opiniowanego projektu, (dodatkowo potwierdzonego urzędowo przez właściwy organ), samodzielnie lub przy wykorzystaniu opinii zewnętrznego eksperta uznawały, iż dane przedsięwzięcie wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko a co za tym idzie Inwestorowi zmniejszano przyznawaną punktację lub nie dopuszczano jego projektu do dalszego etapu konkursu, co skutkowała brakiem pozyskania dofinansowania.

Orzecznictwo

Fakt błędnego postępowania organów konkursowych został potwierdzony w obowiązującym orzecznictwie sądowym, i tak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z dnia 28 sierpnia 2018 roku, sygn. akt. II SA / bd 137 /18 zważył, iż :

„… że skoro w niniejszej sprawie organ właściwy w sprawie wydania decyzji środowiskowej uznał, iż dla przedsięwzięcia objętego projektem nie istnieje wymóg uzyskania decyzji środowiskowej i nie należy ono do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, to tym samym IZ RPO przekroczyła wyznaczone jej granice kompetencji wskazując na konieczność uzyskania decyzji środowiskowej..”

oraz

„… Sąd uznał, że IZ RPO nie była uprawniona i nie miała kompetencji do wyprowadzenia odmiennych wniosków co do wymogu uzyskania decyzji środowiskowej od tych, które zaprezentował organ administracji, właściwy i kompetentny do wydania decyzji środowiskowej.. „

Tożsame stanowisko zawarł w orzeczeniu z dnia 07 kwietnia 2017 r, sygn. akt III SA/ Wr 72/17 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, który orzekł, że:

„…Skoro zatem w realiach niniejszej sprawy właściwy w sprawie wydania decyzji środowiskowej organ uznał, iż w sprawie nie zachodzi obowiązek jej uzyskania przez skarżącego, jak również właściwy organ administracji architektoniczno – budowlanej wydając pozwolenie na budowę uznał, iż objęte zamiarem inwestycyjnym przedsięwzięcie jest zgodne z wymaganiami ochrony środowiska to Komisja Oceny Projektów, a następnie Instytucja Zarządzająca przekroczyły wyznaczone im granice kompetencji wskazując na konieczność uzyskania decyzji środowiskowe… Nie są one bowiem właściwe do wypowiadania się w kwestii wystąpienia podstaw obligujących do przeprowadzenia postępowania celem ustalenia środowiskowych uwarunkowań. Przesłanki te zostały określone przez prawodawcę w art. 71 ust. 2 ustawy OOŚ, a organy właściwe do wydania takiej decyzji ustawodawca wymienił w sposób enumeratywny w art. 75 „

oraz

„… Nadto, wymaga zauważenia, że podmioty oceniające wniosek nie są również uprawnione do wiążącego wypowiadania się w kwestii potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, które jest elementem postępowania w przedmiocie środowiskowych uwarunkowań. Zgodnie bowiem z art. 63 ust. 1 ustawy OOŚ obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach mając na względzie rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia. W drodze postanowienia organ ten stwierdza również brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko… ”

Wnioski

W związku z powyższym, wnioski jakie płyną z przywołanego orzecznictwa są następujące:

instytucje przyznające dofinansowanie/dotacje ze środków unijnych są nieuprawnione i nie posiadają kompetencji do stwierdzenia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko;
art. 75 ustawy ooś wskazujący podmioty właściwe do wydania decyzji środowiskowej należy traktować literalnie jako przepis kompetencyjny, sformułowany w sposób zamknięty, którego nie można traktować rozszerzająco;
ocena projektu w świetle wskazanych kryteriów (przyjętych przez organy konkursowe) została przeprowadzona w sposób naruszający prawo, a naruszenie to mogło mieć istotny wpływ na wynik oceny konkretnego projektu.